Mindfulness en de bevrijding van een onvrij denkpatroon

We zijn vaak onbewust de ergste slavendrijver voor onszelf. Voor anderen kunnen we mild zijn en de beste raad geven, maar onszelf onthouden we dat vaak door een onvrij denkpatroon. Vooral vrouwen komen door zorgtaken vaak in een onvrij denkpatroon terecht, alhoewel dit natuurlijk ook mannen kan overkomen. Het is een proces dat vaak al in de jeugd begint en door de levensloop kan worden versterkt. Het is moeilijk, maar niet onmogelijk om jezelf te bevrijden van een onvrij denkpatroon en weer meester over je eigen gedachten te worden.




Een groot deel van de dag zijn we bezig in ons hoofd met wat we allemaal deze dag nog moeten doen of wat we morgen of volgende week moeten doen. We maken ons zorgen over van alles en nog wat op momenten dat we helemaal geen actie kunnen ondernemen om letterlijk iets aan deze zorgen te doen. Je brengt dus spanningen en negatieve energie in je geest, zonder dat je er op dat moment iets aan kunt doen en dat kan je geestelijke en lichamelijke gezondheid schade berokkenen.

Onze geest en lichaam zijn door de evolutie ontwikkeld om op een adequate manier op gevaar te reageren. Zo'n crisisreactie vergt veel van het lichaam en werd in de tijd van de evolutie dat dit mechanisme werd ontwikkeld alleen gebruikt voor werkelijk gevaar, zoals bijvoorbeeld een aanval van een wild dier. Het onderbewuste kan in deze moderne tijd geen onderscheid maken tussen letterlijk gevaar en gevaar wat wij ons inbeelden, dus reageert het lichaam met dezelfde heftige verdedigingsmechanismen als dat het zou moeten handelen in een werkelijke bedreigende situatie.

Het is dus logisch dat we ziek worden van piekeren en onszelf continu blootstellen aan zorgelijke gedachten op momenten dat we er niets mee kunnen. Het is niet voor niets dat mindfulness zo goed kan helpen om ons daar bewust van te worden en meer in het moment zelf te gaan leven met aandacht voor wat er NU speelt. Het is niet zo dat je je geen zorgen mag maken, maar door mindfulness kun je leren om je gedachten te observeren en ga je zelf bepalen of je je door deze gedachten laat meeslepen of dat je ze voorbij laat gaan en je weer op het moment richt. Door je gedachten te observeren ga je meer beseffen dat veel negatieve gedachten een ingesleten denkpatroon zijn en je geest veel meer belasten dan nodig is.

Een ingesleten onvrij denkpatroon is vaak moeilijk te doorbreken. Een onvrij denkpatroon ontstaat vaak als we onszelf zijn kwijtgeraakt door onze opvoeding, de negatieven gebeurtenissen in onze levensloop en ons teveel op anderen zijn gaan richten. Dat kan gebeuren in alle soorten relaties, maar ook als mantelzorger of in andere zorgsituaties. Vooral vrouwen komen vaak in deze valkuil terecht, omdat ze door zorgtaken als moeder of als mantelzorger steeds meer gericht zijn geraakt op het verzorgen van anderen. Op de langere termijn kan dit een onvrij denkpatroon veroorzaken, waarbij er al een schuldgevoel ontstaat bij de gedachte om voor jezelf te kiezen.


Het kan helpen om te leren het initiatief bij de ander te leggen. Dat is vaak moeilijk, omdat we gewend zijn te anticiperen op mogelijke problemen en we deze al bij voorbaat proberen te voorkomen of op te lossen. Daardoor raken we echter ons vrije denkpatroon steeds meer kwijt en daarmee ook de creativiteit, het gevoel van vrijheid en inspiratie dat we nodig hebben om gelukkig te zijn in ons eigen leven. Een onvrij denkpatroon kan op het laatst je hele leven onder een te zware deken van verantwoordelijkheid verstikken.

Mindfulness of meditatie kan je helpen om je bewust te worden van je denkpatroon en te observeren wanneer je je onnodig zorgen maakt over anderen of over de mogelijke reactie van anderen. Het heeft vaak met een te grote behoefte aan controle te maken en daarmee worden we onze eigen slavendrijvers. Loslaten is niet makkelijk, maar door het initiatief meer bij anderen te leggen, kun je proberen om minder momenten van je dag bezig te zijn met het invullen voor anderen of met denkbeeldige zorgen om anderen.

Hoe zou het voelen als je je inbeeldt dat je net als toen je kind was, je dag open kan beginnen. Helemaal voor jezelf en gewoon afwachten wat anderen van je verlangen. Pas dan gaan reageren en goed afwegen of je dit wilt of dat je er geen zin in hebt. Onderzoek bij jezelf wat je angsten zijn, waardoor je je zo op anderen richt en misschien bang bent om tekort te schieten. Zou je dit zelf ook van anderen verlangen? In plaats van continu in je hoofd bezig te zijn met anderen, kun je die momenten ook gebruiken om je denkpatroon te bevrijden en je gedachten te richten op de mooie dingen van het leven die er op dat moment zijn voor jou. Pas als er van je wordt gevraagd om te handelen ga je je met het probleem of de zorg bezig houden.

Rubriek: psychologie, mindfulness